STVN – Sự ra đời của hội kỹ thuật nổ mìn Việt Nam - kim chỉ nam ứng dụng kỹ thuật nổ mìn vì mục đích hòa bình và phát triển kinh tế - xã hội
TS. Trịnh Xuân Đức
Mìn và các vấn đề của nó
Mìn thường được hiểu là một vật liệu nổ được thiết kế để gây sát thương cho con người và phá hủy tài sản. Chúng là công cụ chiến tranh và gây ra hậu quả nghiêm trọng cho môi trường, kinh tế và xã hội. Việc sử dụng mìn liên quan đến các hoạt động quân sự, khủng bố là các hành vi vi phạm pháp luật của Việt Nam và quốc tế. Cộng đồng quốc tế đã và đang nỗ lực không ngừng để loại bỏ mìn và các loại vũ khí nổ khác. Các hiệp ước quốc tế như Công ước Ottawa đã được ký kết nhằm cấm sản xuất, tàng trữ và sử dụng mìn chống bộ binh. Mìn, một loại vũ khí tàn khốc, để lại những hậu quả nghiêm trọng và lâu dài không chỉ đối với con người mà còn đối với môi trường và xã hội. Đối với con người, mìn gây tử vong và thương tật vĩnh viễn, đặc biệt là đối với dân thường, trẻ em và người già. Những người sống sót thường phải đối mặt với những di chứng nặng nề về thể chất và tinh thần. Nạn nhân của mìn thường sống chung với nỗi sợ hãi, ám ảnh và các vấn đề về tâm lý khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của họ và gia đình. Việc chăm sóc và điều trị cho nạn nhân mìn gây ra gánh nặng kinh tế lớn cho gia đình và xã hội, ngoài ra việc mất đi lao động cũng làm giảm thu nhập và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của cộng đồng. Đối với môi trường, mìn làm ô nhiễm đất đai, khiến đất trở nên cằn cỗi và không thể sử dụng cho nông nghiệp, gây ra tình trạng thiếu lương thực và ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Các chất độc hại từ mìn có thể thấm vào nguồn nước ngầm và mặt đất, gây ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và động vật. Mìn làm phá hủy môi trường sống của động vật hoang dã, gây ra sự mất cân bằng sinh thái và làm giảm đa dạng sinh học. Đối với xã hội, sự hiện diện của mìn cản trở các hoạt động kinh tế như nông nghiệp, xây dựng và du lịch, làm chậm quá trình phát triển của các khu vực bị ảnh hưởng. Mìn gây ra sự chia rẽ và bất ổn trong cộng đồng, làm gia tăng xung đột và cản trở quá trình hòa giải. Trẻ em sinh ra và lớn lên trong môi trường có mìn thường phải đối mặt với nguy hiểm và thiếu cơ hội phát triển. Để khắc phục, cần thực hiện rà phá và làm sạch mìn, nâng cao nhận thức của cộng đồng về nguy hiểm của mìn và cách phòng tránh, cung cấp các dịch vụ y tế, tâm lý và hỗ trợ kinh tế cho nạn nhân mìn, và hợp tác quốc tế để cấm sản xuất và sử dụng mìn, đồng thời thúc đẩy việc phá hủy các kho dự trữ mìn. Mìn là một di sản đau thương của chiến tranh, để lại những hậu quả nặng nề cho nhân loại, và việc giải quyết vấn đề mìn đòi hỏi sự nỗ lực của toàn xã hội và sự hợp tác quốc tế.
Ứng dụng kỹ thuật nổ mìn vì mục đích hòa bình và phát triển kinh tế – xã hội
Kỹ thuật nổ mìn, mặc dù thường gắn liền với chiến tranh, khi được ứng dụng một cách có kiểm soát và an toàn, đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội. Trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, nổ mìn bằng chất nổ công nghiệp được sử dụng để phá vỡ các khối đá lớn thành các mảnh nhỏ hơn, dễ dàng vận chuyển và xử lý trong khai thác lộ thiên và hầm lò, đồng thời tạo ra các đường hầm cho các dự án giao thông và thủy điện. Trong xây dựng cơ sở hạ tầng, kỹ thuật này giúp đào móng cho các công trình lớn như nhà cao tầng, cầu, đường, và phá dỡ các công trình cũ không còn sử dụng. Trong địa chất và khảo sát, các vụ nổ nhỏ được tạo ra để nghiên cứu cấu trúc địa chất, tìm kiếm nguồn tài nguyên thiên nhiên và đào các đường hầm phục vụ nghiên cứu và xây dựng công trình ngầm. Trong quân sự thời bình, kỹ thuật nổ mìn cũng được sử dụng để xử lý các vật liệu nổ chưa nổ còn sót từ thời chiến tranh, đảm bảo an toàn cho cộng đồng và phá hủy các công trình cũ nát, nguy hiểm.
Lãnh đạo Hội Kỹ thuật nổ mìn Việt Nam thăm và làm việc với Nhà máy Z121 – Tổng Cục Công nghiệp Quốc phòng (Nguồn internet)
Ngoài ra, nổ mìn còn được ứng dụng trong nông nghiệp để phá đá mở rộng diện tích canh tác, xây dựng hệ thống thủy lợi, và chống cháy rừng bằng cách tạo ra các vành đai lửa ngăn chặn sự lan rộng của cháy rừng. Việc ứng dụng kỹ thuật nổ mìn mang lại nhiều lợi ích như nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm thiểu thời gian và chi phí so với các phương pháp khác, mở rộng quy mô sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi để khai thác tài nguyên thiên nhiên, phát triển cơ sở hạ tầng, và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân thông qua việc cung cấp các dịch vụ công cộng tốt hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng kỹ thuật nổ mìn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được thực hiện đúng quy trình, như nguy hiểm cho người và tài sản, gây ra các vụ nổ gây thương vong và thiệt hại tài sản, ô nhiễm môi trường với tiếng ồn, rung chấn, bụi bẩn, và ảnh hưởng đến động vật hoang dã bằng cách gây ra sự xáo trộn và làm tổn thương chúng. Chủ đề về kỹ thuật nổ mìn và các ứng dụng của nó trong phát triển kinh tế – xã hội của đất nước rất có ý nghĩa và cần được tiếp tục nghiên cứu, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về những ứng dụng và lợi ích của kỹ thuật này trong đời sống.
Sự ra đời của Hội Kỹ thuật nổ mìn Việt Nam bước đi tiên phong của các nhà Khoa học Việt Nam
Việt Nam, với địa hình đa dạng và nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp khai khoáng và xây dựng, đã đặt ra yêu cầu ngày càng cao về việc ứng dụng công nghệ nổ mìn. Trước khi Hội Kỹ thuật nổ mìn Việt Nam được thành lập, các hoạt động liên quan đến nổ mìn còn mang tính tự phát, thiếu sự đồng bộ và quản lý chặt chẽ, dẫn đến nhiều hệ lụy như an toàn lao động thấp với tỷ lệ tai nạn cao, hiệu quả khai thác thấp do các phương pháp nổ mìn chưa được tối ưu hóa, và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Trong bối cảnh đó, việc thành lập một tổ chức chuyên môn về kỹ thuật nổ mìn là hết sức cần thiết nhằm phổ biến kiến thức, nâng cao hiệu quả, đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường trong các hoạt động sử dụng vật liệu nổ. Hội Kỹ thuật nổ mìn Việt Nam được thành lập với mục tiêu phát triển công nghệ nổ mìn tiên tiến, phổ biến kiến thức, chuyển giao công nghệ,… phục vụ cho các mục đích hòa bình, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Hội tập trung vào nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ nổ mìn hiện đại, đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ kỹ thuật, và hợp tác quốc tế nhằm học hỏi kinh nghiệm và chia sẻ thông tin với các tổ chức quốc tế và các nước có nền công nghiệp nổ mìn phát triển. Hội đóng vai trò tiên phong trong việc nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ nổ mìn vào sản xuất, đặc biệt là trong lĩnh vực khai thác mỏ và xây dựng, đồng thời tham gia vào các hoạt động tìm kiếm, rà phá và xử lý bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, góp phần đảm bảo an toàn cho cộng đồng và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế – xã hội ở các vùng bị ảnh hưởng bởi chiến tranh. Ngoài ra, Hội còn tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của nổ mìn trong đời sống và cảnh báo về những nguy hiểm tiềm ẩn của mìn nếu không được sử dụng đúng cách.
Sự ra đời của Hội Kỹ thuật nổ mìn Việt Nam đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong việc ứng dụng những công nghệ nổ mìn tiên tiến ở Việt Nam, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước và khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế trong lĩnh vực kỹ thuật nổ mìn.
