STVN – Giữa bao gian nan, con người ta dễ dàng yếu lòng, dễ nhớ về nơi ấm áp nhất – nơi có mẹ. Nỗi nhớ mẹ trào dâng, niềm thèm khát được vùi đầu vào vòng tay mẹ, được mẹ chở che, vỗ về khiến người con không kìm được nước mắt: “Nhớ mạ... tủi hờn ...rơi nước mắt”
Dù không phải là một nhạc sĩ được đào tạo từ gốc song tiến sĩ Trịnh Xuân Đức đã dùng âm nhạc để dệt nên những khúc ca về Mẹ đầy xúc động nhân dịp Tết Ất Tỵ 2025 qua những câu chuyện, ký ức của những người xa quê ông từng gặp. Những sáng tác của ông, đặc biệt là bài hát Mạ Ơi, đã chạm đến tận cùng trái tim của biết bao người con xa xứ – những người phải rời quê hương, xa vòng tay mẹ để bươn chải giữa dòng đời rộng lớn.
Tôi cũng là một người con miền Trung, mảnh đất oằn mình với những khắc nghiệt của cả nước, rời quê từ năm 18 tuổi lên thành phố học tập, lập nghiệp từ hai bàn tay trắng. Những ca từ đầu tiên cất lên như lời ru của mẹ ngày nào, làm sống dậy trong tôi bao kỷ niệm về quê hương, về người mẹ tảo tần sớm hôm.
Nhạc sĩ Đặng Mạnh Cường đã hoà âm phối khí bài hát theo âm hưởng dân gian Bình Trị Thiên, tạo nên một sắc màu rất riêng, thấm đẫm hồn quê. Chính sự mộc mạc nhưng sâu lắng ấy đã khiến bài hát trở thành một nỗi niềm chung, một tiếng lòng da diết của những người con lớn lên từ vùng quê nghèo, mang theo trong tim nỗi nhớ mẹ, nhớ quê hương suốt đời khôn nguôi.
MẠ ƠI…
(Âm hưởng Dân ca Bình trị thiên)
Một đêm bước chân về nhà trọ
Đường phố hoang tàn đêm bão giông
Cuồng phong cũng đến dâng trong lòng
Quét qua hồn con…nhàu tâm tư….
Ướt mưa thấm qua làn áo …lạnh
Nhớ mạ… tủi hờn …rơi nước mắt
Mạ ơi …con mong… về bên mạ
Trong vòng tay ấm …ủ đêm đông
Xa mạ rồi…con đã bao năm…xa mạ rồi
Một Mình cô đơn đường vạn lý…
Dãi gió dầm sương…vượt đêm trường
Khổ đau …uất hận…sạm thời gian
Hôm nay ngồi đây lưng chừng núi
Nhìn gió đưa mây về phương Nam
Nghe tiếng chim chiều, lòng quặn đau
Nhớ mạ …con thầm… gọi…mạ ơi…mạ yêu ơi…
Lửa hồng xa xa theo làn khói…
ngập chiều sơn cước… buồn tha hương…
Mạ ơi…mạ ơi…thương mạ lắm…
Mạ …ơi….mạ yêu ơi…
Bài hát Mạ ơi của nhạc sĩ, tiến sĩ Trịnh Xuân Đức mang đến cho người nghe một nỗi niềm sâu lắng về tình mẹ, về những nhọc nhằn của người con xa quê lập nghiệp. Ngay từ những câu hát đầu tiên, tác giả đã phác họa hình ảnh một người trẻ rời xa làng quê, bước vào cuộc đời đầy thử thách nơi đất khách quê người.
“Một đêm bước chân về nhà trọ”
Không có nhà, không có điểm tựa vững chắc, họ chật vật giữa dòng đời mưu sinh. Sự khó khăn ấy càng trở nên nặng nề hơn khi thiên nhiên cũng chẳng ưu ái, cơn bão quét qua xơ xác, hoang tàn như chính nỗi lòng họ.
“Cuồng phong cũng đến dâng trong lòng
Quét qua hồn con… nhàu tâm tư…”
Không chỉ là những giông bão của thiên nhiên, mà còn là những cơn bão lòng – những chông chênh, cô đơn khi phải tự mình gánh vác mọi thứ. Cuộc sống tha phương không chỉ vất vả mà còn lạnh lẽo, trống trải. Cảm giác tủi thân, không có ai chở che được đẩy lên cao trào qua hình ảnh đầy xót xa:
“Ướt mưa thấm qua làn áo …lạnh”
Giữa bao gian nan, con người ta dễ dàng yếu lòng, dễ nhớ về nơi ấm áp nhất – nơi có mẹ. Nỗi nhớ mẹ trào dâng, niềm thèm khát được vùi đầu vào vòng tay mẹ, được mẹ chở che, vỗ về khiến người con không kìm được nước mắt:
“Nhớ mạ… tủi hờn …rơi nước mắt”
Chỉ một mong ước giản dị, chỉ một ước ao được trở về, được nép vào lòng mẹ những đêm đông giá lạnh. Lời ca như tiếng lòng của biết bao người con xa xứ, chạm đến trái tim người nghe bằng sự chân thành và tha thiết.
Bài hát được thể hiện qua giọng hát đầy da diết của NSND Diệu Hương – người phụ nữ thép đất Vĩnh Linh, Quảng Trị – đã thực sự chạm đến những rung động sâu thẳm trong lòng người nghe. Có lẽ, chính hành trình rời xa quê hương, bươn chải với cuộc sống, lập nghiệp và thành công nơi đất khách quê người đã giúp chị thấu hiểu trọn vẹn từng cung bậc cảm xúc trong ca khúc. Những gì chị đã trải qua dường như hòa quyện với lời bài hát: “Khổ đau …uất hận…sạm thời gian”. Hình ảnh “sạm thời gian” như khắc họa dấu vết của những thăng trầm, gian truân trên đường đời, nơi con người phải đối mặt với bao thử thách, va đập khốc liệt.
Ca khúc được thể hiện đậm đà bản sắc Trung bộ qua giọng ca NSND Diệu Hương (người gốc Quảng Trị)
Cuộc sống phiêu bạt đưa những người con xa quê đến muôn nơi, nhưng dù có đi bao xa, dù đã chạm đến thành công, thì trong lòng họ, quê hương và hình bóng mẹ già vẫn luôn là nỗi niềm day dứt khôn nguôi. Như tác giả đã khéo léo viết: “Hôm nay ngồi đây lưng chừng núi”, vẫn là một sự chơi vơi, vẫn là một chút chênh vênh giữa cuộc đời. Và rồi, giữa những khoảnh khắc chênh vênh ấy, tiếng chim chiều vọng lại như khơi lên nỗi nhớ da diết:
“Nghe tiếng chim chiều, lòng quặn đau.
Nhớ mạ… con thầm… gọi… mạ ơi… mạ yêu ơi…”. Nỗi đau ấy chính là nỗi nhớ quê, nhớ mẹ – một nỗi nhớ thổn thức, quặn thắt trong tim.
Một lần nữa, xin được gửi lời tri ân sâu sắc đến nhạc sĩ, tiến sĩ Trịnh Xuân Đức – người đã sáng tác bài hát “Mạ Ơi” để những người con xa quê, xa mẹ có thể giãi bày nỗi nhớ thương da diết trong tim. Ca từ của bài hát như những lời thủ thỉ đầy xúc động, đưa ta trở về với hình ảnh người mẹ tảo tần, hy sinh cả cuộc đời vì con.
Từng câu hát vang lên như tiếng lòng nghẹn ngào của những đứa con xa xứ, khao khát được trở về bên vòng tay ấm áp của mẹ:
“Mạ ơi… mạ ơi… thương mạ lắm…
Mạ… ơi… mạ yêu ơi…”
Lời ca ấy không chỉ là tiếng gọi thân thương, mà còn là sự tri ân, lòng biết ơn vô hạn dành cho những người Mẹ – những người đã dành trọn cả cuộc đời vô điều kiện để yêu thương, che chở cho con dù con có ở độ tuổi nào, hãy luôn biết ơn Mẹ nhé…
Hạ Lam
Hà Nội, Chiều 29 Tết năm 2025
