STVN – Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, đóng góp lớn nhất cho sự phát triển kinh tế chung của cả nước, là đầu tàu của kinh tế và có ảnh hưởng, tác động lớn đến toàn quốc.
Ts. Đoàn Duy Khương
Thành phố Hồ Chí Minh hiện là trung tâm kinh tế tài chính trọng tâm lớn nhất Việt Nam trong kỷ nguyên cách mạng công nghệ lần thứ tư (4IR). Hơn nữa, là thành phố có vị trí địa lý trung tâm đắc địa tiềm năng to lớn nằm bên bờ biển Đông và ở trung tâm khu vực kinh tế năng động nhất thế giới Đông Bắc Á và ASEAN cũng như của cả khu vực Indo – Pacific (chú thích hình dưới). Thành phố Hồ Chí Minh cần được nghiên cứu thúc đẩy phát triển trở thành một trong những thành đô thị cảng biển thông minh và là trung tâm tài chính quốc tế (International Financial Center – IFC) của cả nước và khu vực.
Bản đồ khu vực kinh tế
Trước những cơ hội mới của đất nước có nhiều tiềm năng về vị thế kinh tế và địa chính trị tốt trong khu vực, tháng 12 năm 2022 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 31- NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chính phủ đã ra Quyết định 642/QĐ-TT 2022 về nhiệm vụ lập Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quốc hội đã ra Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM trình Quốc hội. Nghị quyết mới tập trung vào xây dựng các cơ chế, chính sách vào 6 lĩnh vực là quản lý đầu tư, tài chính ngân sách, quản lý đô thị và tài nguyên môi trường, ngành, nghề ưu tiên thu hút các nhà đầu tư chiến lược, quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, tổ chức bộ máy của TP.HCM và TP. Thủ Đức.
TP.Hồ Chí Minh thành cảng biển thông minh và trung tâm tài chính quốc tế
Thành phố Hồ Chí Minh trong mối tương quan không gian và thời gian với các IFC của khu vực.
Để thực hiện tốt các nghị quyết mới và định hướng nói trên trên, trong bối cảnh hiện tại khi tốc độ tăng trưởng kinh tế TP.HCM rất thấp (GRDP ước tăng 0,7% so với cùng kỳ), thị trường bất động sản, thị trường tài chính gặp nhiều khó khăn, nợ xấu ngân hàng và áp lực đáo hạn trái phiếu có xu hướng tăng, doanh nghiệp giải thể, cắt giảm nhân công lao động, khó khăn hơn về đơn hàng, nguồn vốn, sức mua của người tiêu dùng giảm, các chí phí đầu vào tăng cao, cần có các giải pháp ngắn hạn và dài hạn mạnh mẽ hơn nữa để tăng trưởng tổng sản phẩm (GRDP) trong thành phố.
Thứ nhất giải pháp ngắn hạn
Quản trị tốt năm nguồn lực phát triển kinh tế xã hội. Trong quản trị nguồn lực tài nguyên và tài chính cần triển khai tốt thực hiện Luật đất đai mới sửa đổi cũng như tăng cường các chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ kích cầu như gia hạn và miễn giảm thuế, tiền thuê đất. Bên cạnh đó, ngân hàng và các tổ chức tín dụng thực hiện cơ cấu lại chính sách lãi suất, giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi, phí và đặc biệt là giảm lãi xuất ngân hàng theo hướng phát triển nền kinh tế thị trường cạnh tranh lành mạnh trên nguyên tắc win-win.
Ngoài ra, sử dụng các biện pháp kích cầu sức mua nóng của thị trường cũng như hỗ trợ thất nghiệp cho người lao động đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị hiện đại.
Thứ hai giải pháp trung và dài hạn
Theo các nhà kinh tế, thành phố Hồ Chí Minh cần nghiên cứu 3 chiến lược đột phá sau:
Thứ nhất: Cần nghiên cứu mô hình chính quyền đô thị tự chủ/tự quản (Autonomus status) với sự tham gia hưởng ứng tích cực của người dân để phát triển nguồn vốn xã hội vô tận cho sự quản trị đô thị hiện đại. Cùng với giải pháp ứng dụng công nghệ số từng bước xây dựng triển khai nguyên tắc phân quyền để áp dụng mô hình đô thị 2 cấp nhằm tinh giản và đảm bảo tốt cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổ chức bộ máy thành phố trong lĩnh vực đầu tư, tài chính ngân sách và quản trị đô thị thông minh đáp ứng nhu cầu thúc đẩy phát triển khai chóng từng ngày của người dân và đô thị hiện đại. Song song với việc xây dựng đô thị mới như thành phố vệ tinh hoặc đa trung tâm kết hợp với mô hình phát triển đô thị TOD (Transit Oriented Development) gắn với giao thông công cộng quy mô lớn, cần ưu tiên nghiên cứu và xây dựng những bộ luật tương ứng để đảm bảo tính thực thi.
Mô hình chính quyền đô thị tự chủ/tự quản (Autonomus status)
Thứ hai: Thúc đẩy phát triển nhanh logistics vì logistics là xương sống của thương mại trong bối cảnh TP.HCM là nơi tập trung đến 54% tổng số doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp của cả nước và hiện đóng góp 22,3% GDP, chiếm gần 27% ngân sách quốc gia, thu hút gần 34% dự án FDI của cả nước…
Hơn nữa, với sự hình thành phát triển của sản phẩm siêu cảng biển Cần Giờ có quy mô gần chục km chiều dài cầu cảng, bến sà lan với sức chứa trọng tải lên đến 250.000 DWT, TP.HCM xứng đáng là một trung tâm đứng đầu logistics trong nước và quốc tế. Do đó, phải xác định tầm nhìn quốc gia đến năm 2050 cùng với cảng biển Lạch Huyện – Hải Phòng và cụm cảng chiến lược miền Trung như Đà Nẵng, Cam Ranh…, TP.HCM cần phát triển để trở thành một trong những trung tâm dịch vụ logistics và đô thị cảng biển thông minh quan trọng của khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (Indo – Pacific). Trên cơ sở đó, xây dựng quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để làm nền tảng cho các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững.
Mô hình phát triển nhanh logistics
Thứ ba: Đặc biệt, lĩnh vực ngân hàng và tài chính luôn là huyết mạch của nền kinh tế thậm chí là của thương mại toàn cầu, sự hiện diện của mô hình trung tâm tài chính quốc tế (International Financial Center – IFC) luôn là công cụ mạnh mẽ để tập trung nguồn lực tài chính trong nước và quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia. Việt Nam hiện nay là nền kinh tế mở và phát triển năng động, có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 7 nền kinh tế hàng đầu trên thế giới, giữ vững mối quan hệ phát triển đối tác chiến lược tài chính mạnh mẽ để làm nền tảng tài chính tập trung và bền vững cho các dự án quy mô lớn hiện nay của đất nước. Trong tiến trình đó, cần thiết tập trung nguồn lực để hoạch định chính sách phát triển hướng vào 4 lĩnh vực cơ bản:
– Thúc đẩy hơn nữa quá trình tự do thương mại trong và ngoài nước, cần chú trọng xây dựng chiến lược đối tác với các IFC lớn toàn cầu như Anh, Hoa Kỳ và trong khu vực.
– Hình thành và phát triển mạnh mẽ quy mô thị trường với các sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng. Đồng thời, chú trọng phát triển công nghệ tài chính (Fintech) của quốc gia nhằm tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế bền vững.
– Xây dựng chiến lược đào tạo cho ngành tài chính ngân hàng phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế (đặc biệt ở cấp đại học) để nâng cao chất lượng vốn con người nhằm đảm bảo cho sự thành công của IFC.
– Hoàn thiện mô hình chính phủ điện tử để đảm bảo môi trường sản xuất kinh doanh minh bạch cũng như tạo lập niềm tin lâu dài vào nền kinh tế thị trường Việt công bằng cho tất cả các nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
Thành phố Hồ Chí Minh bứt phát trong năm 2021- 2030
Cùng với sự nỗ lực tối đa của thành phố, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ đột phá của chính phủ trong việc phát triển mô hình đô thị mới, ưu tiên lĩnh vực ngành trọng tâm và đặc biệt là xác định tầm nhìn chiến lược của thành phố thông qua việc quy hoạch bền vững và toàn diện nhằm thúc đẩy động lực, và là kim chỉ Nam hướng tới TP.HCM Đảng đang chuẩn bị kỷ 50 năm Ngày giải phóng và sẽ là trung tâm tài chính quốc tế của đất nước vào nửa đầu của thế kỷ 21 để Thành phố không chỉ là đầu tầu kinh tế của đất nước mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc trong thời đại 4IR.
