STVN – Bão mặt trời tháng 6 năm 2024 là một loạt các cơn bão mặt trời, trong đó có cả bão mặt trời và bão địa từ, diễn biến có thể xảy ra từ ngày 6 năm 2024 trong chu kỳ mặt trời. Đây là cơn bão địa từ mạnh nhất ảnh hưởng đến Trái đất kể từ năm 2003, gây ra hiện tượng cực quang ở những vùng vĩ độ thấp hơn bình thường.
Các nhà dự báo của NOAA cảnh báo rằng một cơn bão địa từ cấp G2 có thể xảy ra vào ngày 10 tháng 6 khi một CME (đám mây plasma coronal) do ngọn lửa M9.7 ngày hôm nay phóng ra dự kiến sẽ tấn công Trái đất.
CME là một vụ phun trào mạnh mẽ của plasma và từ trường từ Mặt Trời. Khi chúng di chuyển về phía Trái đất, chúng có thể gây ra nhiễu loạn từ trường có thể ảnh hưởng đến hệ thống điện, vệ tinh và thậm chí cả cơ thể con người.
Cơn bão M9.7 ngày hôm nay là một trong những vụ phun trào mạnh nhất từng được ghi nhận trong nhiều năm. CME do nó phóng ra được dự đoán sẽ di chuyển về phía Trái đất với tốc độ cao và có thể tấn công hành tinh vào ngày 10 tháng 6.
Mặc dù một cú va chạm trực tiếp có thể sẽ gây ra một cơn bão địa từ nghiêm trọng, các nhà dự báo tin rằng khả năng xảy ra điều này là thấp. CME có thể bỏ lỡ Trái đất hoàn toàn hoặc chỉ đánh chúng ta bằng một cú va chạm sượt qua.
Cơ chế hình thành và bức xạ từ trường của các Vụ phun trào khối lượng vành nhật hoa (CME)
CME bắt nguồn từ các vùng hoạt động trên Mặt Trời, nơi có từ trường mạnh và plasma nóng. Quá trình hình thành CME phức tạp và chưa được hiểu đầy đủ, nhưng các nhà khoa học tin rằng nó liên quan đến sự tái cấu trúc đột ngột của từ trường Mặt Trời.
Dưới đây là một số yếu tố được cho là đóng vai trò quan trọng:
- Sự tích tụ và xoắn vặn của từ trường: Từ trường Mặt Trời liên tục thay đổi và xoắn vặn, tạo thành các cấu trúc gọi là “lằn từ”. Khi các lằn từ này bị nén và xoắn chặt, chúng có thể giải phóng một lượng lớn năng lượng, dẫn đến vụ phun trào CME.
- Mất cân bằng từ tính: Khi cấu trúc từ trường Mặt Trời trở nên không ổn định, nó có thể dẫn đến sự mất cân bằng từ tính, nơi các đường sức từ bị đứt gãy và tái kết nối đột ngột. Quá trình này giải phóng một lượng lớn năng lượng, đẩy plasma và từ trường ra ngoài không gian dưới dạng CME.
Sự phun trào plasma: Khi CME hình thành, nó đẩy một lượng lớn plasma nóng và từ trường ra khỏi Mặt Trời. Plasma này bao gồm chủ yếu là hydro và heli, cùng với các nguyên tố nặng hơn.
Hình ảnh phun trào plasma
Tuy nhiên, ngay cả một cú va chạm sượt qua cũng có thể gây ra một cơn bão địa từ vừa phải. Những cơn bão này có thể gây ra một số tác động, bao gồm:
- Mất điện: Bão địa từ mạnh có thể gây ra sự gián đoạn trên diện rộng đối với lưới điện.
- Gây hại cho vệ tinh: Bức xạ từ bão địa từ có thể làm hỏng vệ tinh ở quỹ đạo Trái đất.
- Rối loạn tín hiệu GPS: Bão địa từ có thể gây ra sự gián đoạn đối với tín hiệu GPS, khiến việc điều hướng bằng GPS trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện được.
NOAA khuyến khích các công ty điện lực, vệ tinh và các cơ sở hạ tầng quan trọng khác thực hiện các bước để chuẩn bị cho khả năng xảy ra bão địa từ. Cơ quan này cũng khuyến khích công chúng nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn của bão địa từ và thực hiện các bước để bảo vệ bản thân, chẳng hạn như có một bộ dụng cụ cấp cứu và giữ liên lạc với các quan chức địa phương.
Ngoài ra, những người đam mê thiên văn học có thể có cơ hội nhìn thấy cực quang ở vĩ độ thấp hơn bình thường trong những ngày sau khi xảy ra bão địa từ.
Cảnh báo cực quang
Cực quang, còn được gọi là Ánh sáng phương Bắc, là một màn trình diễn ánh sáng tự nhiên trên bầu trời, chủ yếu được nhìn thấy ở các vùng vĩ độ cao (quanh Bắc Cực và Nam Cực). Cực quang được gây ra bởi sự va chạm của các hạt tích điện từ Mặt Trời với bầu khí quyển của Trái đất.
Bão địa từ có thể làm tăng cường độ của cực quang, khiến chúng có thể nhìn thấy được ở các vĩ độ thấp hơn bình thường. Do đó, những người đam mê thiên văn học ở các khu vực vĩ độ trung và thấp nên theo dõi dự báo bão địa từ và sẵn sàng ngắm nhìn cực quang trong những ngày sau khi xảy ra bão địa từ.
Bão từ và ảnh hưởng đến sức khỏe: Giải mã sự thật
Bão từ, hay còn gọi là bão mặt trời, là hiện tượng nhiễu loạn từ trường Trái đất do hoạt động phun trào mạnh mẽ của Mặt Trời. Mặc dù tác động tiêu cực của bão từ lên các thiết bị điện tử đã được chứng minh, ảnh hưởng của nó đến sức khỏe con người vẫn còn là chủ đề tranh luận.
Tác động tiềm ẩn:
- Thay đổi áp suất khí quyển: Bão từ có thể làm loãng bầu khí quyển, dẫn đến biến đổi áp suất tương tự như thay đổi đột ngột của thời tiết. Điều này có thể ảnh hưởng đến những người nhạy cảm với thời tiết, đặc biệt là người có vấn đề tim mạch.
- Rối loạn hệ tim mạch: Một số nghiên cứu cho thấy bão từ có thể làm gián đoạn chức năng tim mạch, dẫn đến nguy cơ cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa được khẳng định bởi tất cả các chuyên gia y tế.
- Tác động lên hệ thần kinh: Ảnh hưởng trực tiếp của bão từ lên hệ thần kinh con người được cho là rất nhỏ do sự thay đổi từ trường trong bão từ không đủ lớn để tác động đến cơ thể. Tuy nhiên, một số động vật nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng.
Lời khuyên từ bác sĩ:
- Theo dõi sức khỏe: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, nhức đầu, đau nửa đầu hoặc tăng nhịp tim trong giai đoạn bão từ, hãy theo dõi sức khỏe bản thân cẩn thận.
- Giảm căng thẳng: Hiệu ứng nocebo có thể khiến bạn cảm thấy sức khỏe tồi tệ hơn trong bão từ. Hãy giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng.
- Bảo vệ sức khỏe tim mạch: Duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế gắng sức, ngủ đủ giấc, sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu cần thiết.
- Bổ sung dưỡng chất: Uống nhiều trà thảo mộc, bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng.
Hình ảnh mô phỏng con người
PV,
Tùng Lâm
